Psychosociale arbeids(over)belasting is sinds jaar en dag een veel voorkomende oorzaak van werkgerelateerd ziekteverzuim binnen de sector Zorg & Welzijn. De Inspectie SZW heeft ook in 2017 weer de preventie van psychosociale arbeidsbelasting tot haar speerpunt gemaakt. U kunt dus mogelijk een bezoek van de Inspectie SZW verwachten. Het is derhalve van groot belang om structureel te toetsen of uw instelling voldoet aan wet- en regelgeving op het gebied van discriminatie, seksuele intimidatie, agressie en geweld, pesten en werkdruk. Mr. Christiaan Riemens maakt kenbaar hoe en waar uw instelling aan zelftoetsing kan doen.
Zorginstellingen zijn, op grond van artikel 3, tweede lid van de Arbeidsomstandighedenwet (‘Arbowet’) en art. 2.15 Arbeidsomstandighedenbesluit (‘Arbobesluit’) verplicht om binnen het algemeen arbeidsomstandighedenbeleid een beleid te voeren gericht op voorkoming en indien dat niet mogelijk is beperking van psychosociale arbeidsbelasting (‘PSA’).
Onder PSA(-risico’s) worden alle factoren die bij het werk stress veroorzaken verstaan, zoals:
- discriminatie
- seksuele intimidatie;
- agressie en geweld;
- pesten; en
- werkdruk.
PSA veroorzaakt 50% van het arbeidsgerelateerde verzuim binnen de sector Zorg & Welzijn. Het wekt dan ook geen verbazing dat de Inspectie SZW in haar jaarplan voor 2017 (wederom) als doel heeft geformuleerd om meer werkgevers en werknemers binnen de zorg bewust te maken van de gevaren van PSA. De Inspectie voert hiertoe met regelmaat gerichte (onaangekondigde) inspecties uit om te toetsen of zorginstellingen aan de bepalingen ten aanzien van de psychosociale arbeidsbelasting voldoen.
Van naleving van de bepalingen ten aanzien van de psychosociale arbeidsbelasting (zoals artikel 3 lid 2 Arbowet en art. 2.15 Arbobesluit) is pas sprake, wanneer een aantal (beheers)maatregelen zijn getroffen die tot de stand der wetenschap en professionele dienstverlening voor de beheersing van dit risico behoren en die, mede gelet op de blootstelling, in samenhang met elkaar leiden tot een doeltreffende aanpak c.q. beheersing van voornoemde PSA (-risico’s). Daarbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld (niet uitputtend) de volgende maatregelen: inventarisatie en evaluatie van de PSA-risico’s, personele en organisatorische maatregelen, technische voorzieningen, voorlichting, instructie, training, alarmering, melding en registratie van incidenten, opvang van slachtoffers, een klachtenregeling en het aanpakken van (interne/externe) daders.
Om bedrijven en instellingen te informeren over de eisen die de arbowet- en regelgeving stelt aan de preventie van PSA en om de naleving te bevorderen heeft de inspectie een digitale zelfinspectietool (http://werkdrukenongewenstgedrag.zelfinspectie.nl/) ontwikkeld. De zelfinspectie biedt echter geen garantie voor een positieve uitkomst bij een inspectie door een inspecteur van de Inspectie SZW, zo staat ook in de disclaimer bij de zelfinspectie beschreven. Evenwel geeft de tool in onze optiek wel een lijst met actiepunten en achtergrondinformatie die bij het opstellen van een beleid dat voldoet aan de eisen van de Inspectie SZW behulpzaam kan zijn. Vervolgens kan uw instelling haar beleid intensiever toetsen (of laten toetsen) door de diverse zogenaamde Basis Inspectie Modules (‘BIM’) te gebruiken:
- Zie voor de BIM Agressie & Geweld hier;
- Zie voor de BIM Ongewenste Omgangsvormen inclusief arbeidsdiscriminatie hier;
- Zie voor de BIM Werkdruk hier.
Ondanks alle aangeboden voorlichting is een overtreding al snel gemaakt. De inspectie SZW heeft vervolgens verschillende bestuursrechtelijke instrumenten tot haar beschikking om de aanpak van uw instelling ten aanzien van PSA te verbeteren. Dit betreffen de volgende instrumenten:
- de waarschuwing;
- de eis;
- de boete;
- de last onder bestuursdwang;
- de last onder dwangsom;
- het werk (preventief) stilleggen.
Bij een eerste overtreding van de eisen die de arbowet- en regelgeving stelt aan de preventie van PSA zal de Inspectie SZW doorgaans hetzij een eis tot naleving hetzij een waarschuwing geven. Het is vervolgens zaak om als organisatie niet stil te blijven zitten, maar actie te ondernemen.
Thuis Partners Advocaten kan uw zorginstelling zowel voor- als na een inspectiebezoek adviseren over de te ondernemen stappen.