Afgelopen maand verscheen de nieuwe KNMG Gedragscode voor artsen. Deze gedragscode vervangt de oude gedragscode welke dateert uit 2013. In de gedragscode zijn een vijftiental uitgangspunten opgenomen welke invulling geven aan hoe een arts professioneel dient te handelen. De gedragsregels moeten worden gezien als richtlijnen waaraan de arts zich dient te houden, maar die niet absoluut zijn. Iedere situatie is anders, zodat afwijking van de regels in sommige gevallen nodig kan zijn. De gedragsregels gelden voor alle BIG-geregistreerde artsen.
In de praktijk
Zoals gezegd gaat het hier om gedragsregels: het is daarmee geen ‘wetgeving’ in de klassieke zin. Dat wil echter niet zeggen dat de gedragsregels geen juridische status hebben. Tuchtrechters maken bij de beoordeling van het handelen van artsen vaak gebruik van de gedragsregels om te beoordelen of de arts heeft voldaan aan de voor hem geldende professionele standaarden. De tuchtrechter gebruikt de gedragsregels om (wettelijke) begrippen zoals ‘goede zorg’ of ‘goed hulpverlenerschap’ nader in te vullen. Dat betekent dat de gedragscode wel degelijk juridische waarde heeft. De code is namelijk onderdeel van de professionele standaard van artsen.
Enkele regels
Regel 5: Als arts bewaak en bevorder je de vertrouwensrelatie met de patiënt. Je houdt geheim wat je tijdens je beroepsuitoefening te weten komt over de patiënt.
De vertrouwelijkheid is een groot goed in de arts-patiënt relatie. De arts is dan ook tot geheimhouding gehouden over alles wat hij te weten komt over de patiënt (en soms over derden) als gevolg van de behandelrelatie. Slechts in bepaalde gevallen mag deze geheimhouding door de arts worden doorbroken. [1]
Regel 7: Als arts verleen je goede zorg in overeenstemming met de professionele standaard, waaronder kwaliteitsstandaarden.
Het is van groot belang dat artsen aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen. Het is onwenselijk als elke arts eigen behandelmethodes erop nahoudt. Ook is constante scholing en educatie van groot belang: indien een arts niet aan de vereisten voldoet kan hij zijn BIG-registratie verliezen.
Wat precies onder ‘de professionele standaard’ valt, verschilt per situatie en per patiënt. De professionele standaard in de gezondheidszorg kan worden gezien als het geheel van professionele medische normen dat beschrijft wat in een bepaalde situatie ‘goed handelen’ is. De professionele standaard zorgt ervoor dat zorgverleners goede, veilige en verantwoorde zorg leveren. De professionele standaard is als zodanig geen regel, maar een ‘kapstok’, die nader is uitgewerkt in bijvoorbeeld wetten, kwaliteitsstandaarden, uitspraken van de tuchtrechter, richtlijnen, protocollen, beroepscodes, gedragsregels en handreikingen.
Regel 11: Als je als arts geen gevolg kunt geven aan de hulpvraag van de patiënt vanwege je geweten, dan stel je haar of hem hiervan op de hoogte en breng je haar of hem in contact met een collega. Een beroep op je geweten mag niet leiden tot ernstig nadeel bij de patiënt.
Een arts is niet verplicht handelingen te verrichten waar hij het niet mee eens is. Dat geldt ook voor handelingen waar hij op religieuze of andere vlakken bezwaren tegen heeft. Dat staat echter haaks op de verplichting om medische zorg te verlenen aan patiënten. Slechts in zeer uitzonderlijke situaties mag een arts zorgverlening weigeren. Indien er gewetensbezwaren bestaan raadt de KNMG aan om het probleem met collega’s te bespreken. Ook moet de patiënt zo vroeg mogelijk op de hoogte worden gebracht van de mogelijke bezwaren.
[1] Voor meer informatie, zie: https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/beroepsgeheim.htm
Voor meer informatie verwijzen we u naar de KNMG Gedragsregels. Vragen over de gedragsregels of hoe deze in de praktijk moeten worden toegepast? Neem dan contact op met één van onze gezondheidsrechtspecialisten.
Een arts is niet verplicht handelingen te verrichten waar hij het niet mee eens is.