Say on Climate bij Nederlandse NV’s: bestuursautonomie en aandeelhoudersinvloed
Klimaatbeleid en de say on climate vote
Klimaatbeleid staat tegenwoordig hoog op de agenda van Nederlandse vennootschappen. Steeds vaker willen aandeelhouders invloed hebben op de klimaatstrategie, bijvoorbeeld via een “say on climate (vote)”. Wat kan binnen het Nederlandse recht, en waar liggen de grenzen van een dergelijke say on climate?
Bestuur bepaalt het beleid
In Nederland ligt de verantwoordelijkheid voor het beleid van de onderneming, dus ook voor het klimaatbeleid, primair bij het bestuur van de onderneming. Die bestuursautonomie is verankerd: de AVA is niet bevoegd om aanwijzingen te geven aan het bestuur met betrekking tot de dagelijkse leiding van de vennootschap, zoals onder andere uit het Forumbank-arrest volgt. De AVA oefent invloed uit via de haar toekomende rechten, maar beslissingen aangaande het beleid (en de strategie) van de onderneming blijven aan het bestuur.
De kern van het beleid blijft het vennootschappelijk belang: bestuurders richten zich op het bestendige succes van de onderneming en wegen de belangen van alle betrokkenen zorgvuldig af. Dit stakeholdergerichte uitgangspunt is nader omlijnd in de Cancun-beschikking en sluit aan op de Nederlandse Corporate Governance Code, die duurzame lange termijn waardecreatie als uitgangspunt neemt.
Wat aandeelhouders wél (en niet) kunnen
Aandeelhouders hebben een agenderingsrecht en kunnen (in beginsel en onder voorwaarden) klimaatonderwerpen op de agenda van de AVA plaatsen. De reikwijdte van dit recht wordt echter begrensd door de scheiding van bevoegdheden tussen AVA en bestuur. In het Boskalis/Fugro-arrest benadrukte de Hoge Raad dat strategie tot de competentie van het bestuur behoort en dat aandeelhouders geen stemming kunnen afdwingen over strategische onderwerpen, ook niet als die slechts adviserend of informatief zou zijn.
Daarnaast hebben aandeelhouders een informatierecht. In het ASMI-arrest is bevestigd dat de vennootschap vragen van aandeelhouders zó moet beantwoorden dat zij hun rechten effectief kunnen uitoefenen. In de praktijk is dit recht echter niet onbeperkt: het bestuur en, waar van toepassing de RvC, kunnen weigeren informatie te verstrekken bij een zwaarwichtig vennootschappelijk belang.
Statutenwijziging?
De bevoegdheid van de AVA om de statuten te kunnen wijzigen kan belangrijk zijn voor de say on climate vote. Middels een statutenwijziging zou de say on climate vote opgenomen kunnen worden in de statuten. Echter, hoewel aandeelhouders deze mogelijkheid hebben, wordt hun invloed onder andere beperkt door de autonomie van het bestuur met betrekking tot strategische beslissingen. Dit is stevig verankerd in de Nederlandse jurisprudentie, zoals bevestigd in het Forumbank- en Boskalis/Fugro-arrest, die bepalen dat de AVA niet bevoegd is om aanwijzingen te geven aan het bestuur met betrekking tot de dagelijkse leiding van de vennootschap en dat aandeelhouders geen stemming mogen afdwingen over strategische kwesties die onder de bevoegdheid van het bestuur vallen. Het klimaatbeleid is een strategisch beleidsgebied en valt dus onder de autonome bevoegdheid van het bestuur.
Ook een inventariserende stemming over strategische onderwerpen kan door het bestuur worden geblokkeerd. Hoewel het in beginsel juridisch mogelijk is om een say on climate vote in de statuten op te nemen, kan de praktische uitvoering daarvan beperkt worden door de bestaande bevoegdheidsverdeling tussen aandeelhouders en bestuur.
Conclusie
De Nederlandse lijn is helder: bestuur bepaalt het klimaatbeleid. Aandeelhouders kunnen klimaatbeleid agenderen en het dialoog voeren, maar strategische beslissingen blijven binnen de autonomie van het bestuur. Een vrijwillige, niet-bindende say on climate kan het bestuur waardevolle inzichten geven zonder de bevoegdheidsverdeling te doorbreken en kan bijdragen aan een open dialoog, lange termijn waardecreatie en het vennootschappelijk belang.