Is er een recht op thuiswerken? En kan een werkgever aansprakelijk worden gehouden voor schade die zijn thuiswerkende werknemer lijdt?
De afgelopen jaren is het aantal thuiswerkende werknemers fors gestegen. Vorig jaar werkten 5,1 miljoen van alle werkenden soms of meestal thuis, blijkt uit cijfers van het CBS. Dat is 52 procent van alle werkenden.
Werkgevers plukken hier de vruchten van, aangezien zij hiermee kosten besparen en de productiviteit van werknemers in sommige gevallen zelfs toeneemt. Ook werknemers hebben hier profijt van. Het combineren van hun werk en privéleven wordt immers makkelijker. Ook besparen zij reistijd. Zelfs de maatschappij zou hier baat bij hebben. Files zouden hier namelijk mee kunnen worden bestreden.
Niettemin bestaat er geen recht op thuiswerken. Wel kan een werknemer, op grond van de Wet Flexibel Werken, een verzoek indienen bij diens werkgever om, bijvoorbeeld 1 dag per week, thuis te werken. De werkgever moet dat verzoek in overweging nemen, maar kan dit weigeren zonder daar een goede reden voor te hebben.
Op basis van de “Wet Werken waar je wilt”, die vorig jaar ter stemming werd gebracht in de Eerste Kamer, zou een verzoek van een werknemer om (af en toe) thuis te werken enkel mogen worden geweigerd door een werkgever op basis van zwaarwegende bedrijfsbelangen. Met andere woorden: een werkgever zou niet meer simpelweg kunnen volstaan met een weigering, maar zou daar hele goede redenen aan ten grondslag moeten kunnen leggen. Het wetsvoorstel is echter, tegen alle verwachtingen in, gesneuveld in de Eerste Kamer. Er wordt namelijk aangegeven dat er over dit onderwerp – in de rechtspraak – momenteel geen conflicten bestaan tussen werkgevers en werknemers. Het zou daarom onwenselijk zijn om dingen te reguleren, terwijl in de praktijk blijkt dat dit niet nodig is.
Kortom: er is dus niets veranderd. Werknemers kunnen wel nog steeds een thuiswerkverzoek indienen, maar werkgevers kunnen die nog steeds weigeren, zonder dat sprake hoeft te zijn van zwaarwegende bedrijfsbelangen.
Als werkgevers instemmen met een thuiswerkverzoek dienen zij er wel erop bedacht te zijn dat, ook ingeval hun werknemers thuis werken, zij aansprakelijk kunnen worden gehouden voor schade die hun werknemers in de uitoefening van hun werkzaamheden lijden door KANS-klachten (klachten aan arm, nek en/of schouder) als gevolg van slechte werkomstandigheden. Ook het gevaar voor een burn-out door een slechte balans tussen werk- en privéleven ligt op de loer. Een werkgever dient, ter voorkoming daarvan, ook voor thuiswerkende werknemers een groot aantal verplichtingen in acht te nemen. Als de werkgever dit niet doet en daardoor bij de werknemer klachten ontstaan, kan de werkgever daarvoor aansprakelijk worden gehouden.
Het is voor werkgevers dan ook van groot belang om een deugdelijke risico-inventarisatie- en evaluatie te houden naar potentiële gevaren op de thuiswerkplek. Ook kan van werkgevers worden verwacht dat zij voorlichtingen geven ten aanzien van ergonomisch werken en de werkplek adequaat (laten) inrichten. Verder dienen zij hun werknemers te instrueren en te controleren of werknemers hun instructies naleven.
Door bovengenoemde maatregelen in acht te nemen, wordt de kans dat een werkgever aansprakelijk wordt gehouden voor door zijn thuiswerkende werknemer geleden schade significant verkleind. Werkgevers hebben er dus alle belang bij om tijdig maatregelen te treffen teneinde aan al hun verplichtingen te voldoen. Zeker nu het thuiswerken, als gevolg van de corona-crisis, al geruime tijd voortduurt en naar alle waarschijnlijkheid in de toekomst alleen maar zal toenemen. Thuiswerken heeft dus veel voordelen, maar een werkgever dient zich ook bewust te zijn van zijn verplichtingen.
