1 Inleiding
In geval van een afwijzing op een verzoek om uitstel van betaling, het intrekken van reeds verleend uitstel van betaling of het niet toekennen van een kwijtschelding van belastingen op verzoek, bestaat er geen onafhankelijke rechtsgang: tegen een niet gunstige beslissing kan administratief beroep bij de directeur van de Belastingdienst worden ingesteld. Dat administratief beroep heeft natuurlijk niets van doen met een onafhankelijk oordeel over het handelen of nalaten van de ontvanger. De directeur is onderdeel van de Belastingdienst en “keurt daarmee zijn eigen vlees”. Procedures bij de directeur monden vaak uit in een grote teleurstelling: regels met betrekking tot een behoorlijk proces worden met voeten getreden, eenzijdige of onduidelijke belangenafwegingen vinden vaak plaats. Onlangs nog moest ik in een zaak die behandeld was door de directeur en waarbij fundamentele fouten hadden plaatsgevonden, het volgende vaststellen:
“Al met al: de beslissing van de directeur is het papier waarop die is afgedrukt niet waard. In landen als Rusland en Panama kun je iets dergelijks verwachten. Ik blijf oprecht geschokt dat dit hier in Nederland ook mogelijk is.”
Het enige dat een belastingschuldige dan rest is een gang naar de civiele rechter. Een dure en tijdrovende procedure.
2 Eindelijk: een behoorlijke rechtsgang met ingang van 1 januari 2017
Indien de fiscale vereenvoudigingswet 2017 wordt aangenomen dan behoort het bovenstaande tot het verleden. Artikel 25 (uitstel van betaling) en artikel 26 (kwijtschelding) van de Invorderingswet worden gewijzigd in dier voege dat de ontvanger beslissingen neemt met een voor bezwaar vatbare beschikking. Tegen deze beschikking kan dus bezwaar worden aangetekend en bij een negatieve beslissing op bezwaar, beroep, hoger beroep en beroep in cassatie worden aangetekend. De belastingrechter wordt de bevoegde rechter. Deze regeling is niet alleen van toepassing voor belastingschulden maar ook voor zogenaamde toeslagschulden.
3 Uitstel van betaling tijdens de procedure over uitstel van betaling/kwijtschelding?
De vraag dient zich aan wat de ontvanger zal doen wanneer om uitstel van betaling/kwijtschelding is verzocht maar dat verzoek door hem wordt afgewezen en de belastingschuldige in bezwaar en beroep gaat. Geeft de ontvanger dan voor de looptijd van de procedure uitstel van betaling? Dat is op dit moment nog niet duidelijk. Veel zal afhangen van het beleid van de ontvanger zoals dit in de Leidraad Invordering zal worden opgenomen. Indien evenwel de ontvanger toch wil invorderen ondanks een lopend bezwaar/beroep, kan door deze wetswijziging de belastingschuldige door middel van een verzoek om een voorlopige voorziening, zich direct tot de belastingrechter wenden om een voorlopige maatregel te krijgen (bijvoorbeeld uitstel van betaling gedurende de procedure over uitstel van betaling). Nu verklaren de belastingrechters zich op dergelijke verzoeken om voorlopige maatregelen onbevoegd, omdat de toetsing van het handelen van de ontvangers niet aan hen is opgedragen. Wat ook in de Leidraad Invordering komt te staan: de belastingschuldige staat met ingang van volgend jaar in ieder geval niet meer met lege handen. De belastingrechter is bevoegd geworden, ook voor voorlopige maatregelen.
4 Tot slot: kwijtschelding van belastingen: 2 jaar in plaats van 1 jaar betalingscapaciteit aanwenden
Er zijn niet alleen maar positieve berichten uit de vereenvoudigingswet te melden. Met ingang van 1 januari a.s. zal de ontvanger bij zijn kwijtscheldingsbeslissingen rekening houden met de betalingscapaciteit van belastingschuldigen over een periode van 2 jaren in plaats van 1 jaar zoals thans nog het geval is. Het lijkt mij raadzaam om verzoeken om kwijtschelding zo spoedig mogelijk, althans nog dit jaar, in te dienen zodat nog van de huidige regeling gebruik kan worden gemaakt.
Deze bijdrage is geschreven door mr. Eugéne Rosier (sectie fiscale advocatuur; erosier@thuispartners.nl).
