Op dit moment hebben werknemers een wettelijk recht op onbetaald ouderschapsverlof gedurende maximaal 26 weken. Dat ouderschapsverlof kunnen zij opnemen tot hun kind 8 jaar oud is. Dat verandert met ingang van dinsdag 2 augustus 2022. Vanaf die datum krijgen kersverse ouders gedurende 9 weken een UWV-uitkering ter hoogte van 70% van hun dagloon (tot 70% van het maximum dagloon). Daarmee krijgen ouders meer tijd om te wennen aan de nieuwe gezinssituatie. En om samen bewust keuzes te maken over de verdeling van werken en zorgen.
De Wet betaald ouderschapsverlof roept bij werkgevers de nodige vragen op. In deze bijlage zal Thuis Partners advocaten antwoord worden gegeven op 9 veelgestelde vragen van werkgevers over het betaalde ouderschapsverlof.
- Welke werknemers hebben recht op betaald ouderschapsverlof?
Een werknemer kan betaald ouderschapsverlof opnemen in de volgende situaties:
- De werknemer is de wettelijk ouder (de moeder of de vader, de adoptieouder, althans heeft het kind erkend);
- De werknemer is niet de wettelijk ouder, maar woont wel met het kind samen, verzorgt het en voedt het op.
Betaald ouderschapsverlof bestaat vanaf dag één van het dienstverband. Niet nodig is dat de werknemer dat betaald ouderschapsverlof ook daadwerkelijk besteed aan de verzorging en/of opvoeding van zijn of haar kind(eren).
- Wat zijn de verdere voorwaarden voor- en hoogte van het betaalde ouderschapsverlof?
Het recht op betaald ouderschapsverlof geldt, kort geschreven, alleen als minimaal één (1) en (maximaal) negen (9) weken worden opgenomen in het eerste jaar na de geboorte van het kind. Het is dus niet mogelijk om bijvoorbeeld slechts twee dagen betaald ouderschapsverlof op te nemen gedurende het eerste jaar na de geboorte van het kind.
De werknemer moet, net als bij onbetaald ouderschapsverlof, ten minste twee maanden voor het betaald ouderschapsverlof ingaat het betaald ouderschapsverlof bij de werkgever schriftelijk aanvragen. De doorbetaling van het betaald ouderschapsverlof wordt bij het UWV aangevraagd via de werkgever. Dat kan vanaf 9 augustus 2022 via de Verzuimmelder of Digipoort mits tenminste één week betaald ouderschapsverlof alsdan is opgenomen.
De hoogte van het betaalde ouderschapsverlof is maximaal 70% van het maximumdagloon. Die uitkering krijgen werknemers via hun werkgever van het UWV. Anders dan bij geboorteverlof, en net als bij aanvullend geboorteverlof, is betaald ouderschapsverlof dus niet voor rekening van de werkgever.
- Wat als een werknemer een meerling krijgt of heeft gekregen?
Per kind ontstaat een recht op maximaal 9 weken betaald ouderschapsverlof. Bij een drieling bestaat er, bijvoorbeeld, dus recht op maximaal 27 weken betaald ouderschapsverlof. Dat recht geldt voor beide ouders ten opzichte van de eigen werkgever.
- Mag het betaald ouderschapsverlof gespreid worden opgenomen?
De maximaal 9 weken betaald ouderschapsverlof mogen in het eerste jaar flexibel/gespreid worden opgenomen. De wens en behoefte van de werknemer is in beginsel leidend. De werknemer is volledig vrij om aan te vragen hoe hij het ouderschapsverlof wil opnemen.
- Wat als het kind al geboren is voor 2 augustus 2022?
De Wet betaald ouderschapsverlof heeft directe werking. Dat wil zeggen dat elke werknemer waarvan het pasgeboren kind nog geen één jaar is op 2 augustus 2022 meteen aanspraak kan maken op maximaal 9 weken betaald ouderschapsverlof. De werknemer moet alleen niet het volledige recht op onbetaald ouderschapsverlof hebben genoten (zie hierna).
- Mijn werknemer heeft al onbetaald ouderschapsverlof genoten, kan hij nog wel betaald ouderschapsverlof opnemen?
Dat ligt eraan. Uw werknemer moet nog minimaal een week ouderschapsverlof over hebben om betaald ouderschapsverlof op te kunnen nemen. Betaald- en onbetaald ouderschapsverlof zijn in die zin communicerende vaten van elkaar. Uw werknemer kan maximaal 9 weken betaald ouderschapsverlof opnemen resp. maximaal 26 weken onbetaald ouderschapsverlof opnemen. Als uw werknemer 9 weken betaald ouderschapsverlof opneemt, dan heeft hij daarna nog 17 weken onbetaald verlof over.
Voorbeeld I
Een werknemer is op 2 augustus 2022 ouder van een kind (6 maanden). Hij of zij heeft al 19 weken (wettelijk onbetaald) ouderschapsverlof opgenomen. Deze werknemer heeft nog 6 maanden om 7 weken ouderschapsverlof op te nemen. Dan is het kind 1 jaar. Tijdens die 7 weken heeft hij of zij recht op betaald ouderschapsverlof.
Voorbeeld II
Een werknemer geniet 3 weken betaald ouderschapsverlof gedurende het eerste jaar na de geboorte van zijn of haar kind. Deze werknemer heeft vervolgens nog 23 weken aan onbetaald ouderschapsverlof over. De werknemer moet dat wel opnemen voordat het kind de leeftijd van acht jaren heeft bereikt. Ouderschapsverlof dat niet tijdig wordt opgenomen vervalt.
- Mag een werknemer zijn of haar recht op betaald ouderschapsverlof meenemen naar zijn nieuwe werkgever?
Ja dat mag. Een werknemer mag zijn of haar resterende betaald ouderschapsverlof meenemen naar een nieuwe werkgever. Het betaald ouderschapsverlof is namelijk persoonsgebonden. De oude werkgever is verplicht een verklaring af te geven waaruit blijkt op hoeveel weken betaald en onbetaald ouderschapsverlof uw werknemer nog recht heeft. Verdedigbaar is dat de werknemer zijn nieuwe werkgever wel tijdig op de hoogte stelt van zijn wens tot opname van (resterend) betaald ouderschapsverlof.
- Mag een werkgever een werknemer betaald ouderschapsverlof ontzeggen?
Nee. Een werkgever mag een werknemer zijn of haar recht op betaald ouderschapsverlof niet ontzeggen. Een werkgever kan wel de door de werknemer gewenste wijze van invulling van het verlof gedurende een redelijke termijn wijzigen op grond van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang (zoals knelpunten in de personeelsvoorziening). Dat kan de werkgever tot vier weken voor het tijdstip van ingang van het betaald ouderschapsverlof doen. De werkgever moet die wijziging schriftelijk motiveren. Hij moet wel eerst overleg daarvoor pleger met de werknemer. Last, but zeker not least, moet de werknemer bovendien wel in staat worden gesteld het verlof tijdig op te nemen.
Met andere woorden een wijzigingsbesluit van het betaald ouderschapsverlof door de werkgever kan, mag en zal niet tot verval van betaald ouderschapschapsverlof leiden. Betaald ouderschapsverlof is een onvoorwaardelijk recht. Dat recht weegt zelfs zwaarder dan een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang, aldus de wetgever. Met andere woorden het betaald ouderschapsverlof mag niet worden doorkruist. Een werknemer mag zijn recht op betaald ouderschapsverlof niet verliezen. Dat is voor sommige werkgevers (denk aan de zorgsector) best lastig. De Wet betaald ouderschapsverlof treedt midden in de zomervakantie in werking. Er zijn veel kinderen het afgelopen jaar geboren. Hun kersverse ouders staan te popelen om het betaald ouderschapsverlof op te nemen voordat zij dat niet meer kunnen. Dat is niet altijd roostertechnisch mogelijk. Maatwerk is dan gewenst. Daarbij is juridische ondersteuning onontbeerlijk.
- Heeft betaald ouderschapsverlof invloed op de opbouw van de transitievergoeding?
Betaald ouderschapsverlof opnemen heeft geen invloed op de opbouw van de transitievergoeding. Betaald ouderschapsverlof wijzigt namelijk het overeengekomen uurloon en/of de overeengekomen arbeidsduur per maand niet.
Meer vragen over betaald ouderschapsverlof? Benader dan gerust één van de specialisten arbeidsrecht van Thuis Partners Advocaten.
Ouders krijgen meer tijd om te wennen aan de nieuwe gezinssituatie. En om samen bewust keuzes te maken over de verdeling van werken en zorgen.