Bindend advies
In deze laatste column van het drieluik ‘de alternatieve vormen van geschillenbeslechting’ besteden wij aandacht aan het bindend advies. Het bindend advies zal – wellicht onbewust – bij het grote publiek voornamelijk bekend zijn geworden door het programma ‘de Rijdende Rechter’. De procedure bij ‘de Rijdende Rechter’ betreft – ondanks de wat misleidende naam – namelijk geen procedure bij de overheidsrechter, maar een bindend adviesprocedure. Hoe ziet een bindend adviesprocedure er eigenlijk uit? Waarom kiezen partijen voor bindend advies? En hoe wordt er uitvoering gegeven aan een bindend advies?
Hoe ziet een bindend adviesprocedure er eigenlijk uit?
Als partijen een geschil hebben, kunnen zij een derde (of derden), de bindend adviseur(s), middels een bindend adviesaanvraag verzoeken om een uitspraak te doen waarmee een einde wordt gemaakt aan hun geschil. Partijen kunnen er ook voor kiezen om reeds op voorhand bindend advies overeen te komen. Mocht er dan een geschil ontstaan, dan wordt deze middels bindend advies beslecht. In de bindend adviesaanvraag wordt het geschil duidelijk beschreven. Daarnaast worden de standpunten van partijen vaak ook al in de aanvraag vermeld. De wijze waarop een bindend adviesprocedure verloopt is aan de partijen. Zij kunnen bijvoorbeeld overeenkomen dat de procedure conform het Bindendadviesreglement van het NAI verloopt, maar kunnen ook zelf een procesreglement opstellen. Het is gebruikelijk dat partijen in de procedure hun standpunten verder kunnen toelichten, waarna vaak een mondelinge behandeling zal worden gehouden. Het is van groot belang dat de bindend adviseur tijdens de procedure het beginsel van ‘hoor en wederhoor’ in acht neemt. Dit beginsel houdt kort gezegd in dat partijen voldoende in de gelegenheid gesteld moeten zijn om hun eigen standpunten toe te lichten en op elkaars standpunten te reageren. Het niet of onvoldoende in acht nemen van dit beginsel kan ertoe leiden dat het bindend advies door de overheidsrechter wordt vernietigd. Aan het eind van de bindend adviesprocedure zal de bindend adviseur uitspraak doen.
Waarom kiezen partijen voor bindend advies?
Aangezien partijen zelf bepalen wie als bindend adviseur wordt benoemd, kunnen zij hun geschil aan een deskundige derde voorleggen. In het geval dat het geschil van partijen complexe materie – zoals bijvoorbeeld Bitcoins – betreft, kunnen zij aldus een derde benoemen die deze materie begrijpt. Partijen krijgen zo een deskundig bindend advies. Daarnaast kan een bindend advies over het algemeen snel worden verkregen, waardoor er snel een einde aan het geschil kan worden gemaakt. Een andere belangrijke reden om voor bindend advies te kiezen, is dat het een informele procedure betreft. De verhoudingen tussen partijen worden daardoor niet meteen op scherp gezet, hetgeen met name van belang is als partijen in de toekomst nog met elkaar door moeten.
Hoe wordt er uitvoering gegeven aan een bindend advies?
Een bindend advies geldt als een vaststellingsovereenkomst en heeft aldus geen executoriale kracht. Dat betekent dat het bindend advies niet ten uitvoer kan worden gelegd. Als een van de partijen het bindend advies niet nakomt, zal de andere partij daarom – om executoriale kracht aan het bindend advies te verbinden – bij de overheidsrechter nakoming van het bindend advies moeten vorderen. Partijen kunnen er ook voor kiezen om het advies meteen in een notariële akte te laten vastleggen, zodat zij meteen over een executoriale titel beschikken.
e-Court
Een andere instantie die in het kader van deze column nog een vermelding waard is, is het in 2009 opgerichte e-Court. Op de website van e-Court wordt genoemd dat e-Court hoge kwaliteit rechtspraak aanbiedt op grond van bindend advies of arbitrage. De uitspraken van e-Court bevatten geen executoriale titel. Om de uitspraak ten uitvoer te kunnen leggen, is daarom eerst een uitspraak van de overheidsrechter nodig. Aanvankelijk behandelde e-Court veel geschillen tussen zorgverzekeraars en diens verzekerden, maar ook bijvoorbeeld geschillen tussen Bol.com en diens klanten. De kern van deze geschillen kwam er telkens op neer dat een klant de premies/facturen niet betaalde. e-Court kwam echter in een kwaad daglicht te staan, omdat uitspraken onder andere niet of voldoende werden gemotiveerd, niet duidelijk was wie de uitspraak had gewezen en het beginsel van hoor en wederhoor niet in acht werd genomen. Overheidsrechters weigeren daarom om de uitspraken van e-Court in behandeling te nemen. Dit heeft ertoe geleid dat het aantal door E-court behandelde zaken tot een nulpunt is gedaald.