Contractpartijen in de bouw zullen worstelen met de vraag wat de maatregelen en vertragingen als gevolg van het coronavirus tot gevolg hebben voor ...

Een epidemie is een bijzondere omstandigheid waarmee in een aannemingsovereenkomst of overeenkomst van opdracht geen rekening zal zijn gehouden. Over de gevolgen kan worden geprocedeerd bij de rechter of Raad van Arbitrage. Dat kost tijd en geld. Vaak ontbreekt het aan beide. Bovendien zijn bijna alle mondelinge zittingen bij gerechten en de Raad tot zeker 1 juni 2020 geschrapt. Daarna kan het wel eens druk worden….

Onder het motto: “Een goede advocaat houdt de cliënt weg bij de rechter”, volgen hier een aantal adviezen als -vanwege het coronavirus- het werk vertraagt, of door de opdrachtgever formeel wordt opgeschort of dreigt te worden opgezegd.

Niet afwachten; samen aanpakken

Zoek met alle partijen actief naar de minst schadelijke oplossing. Waarschuw andere partijen schriftelijk dat ook zij alles doen om de schade zo beperkt mogelijk te houden.

Regel zo snel mogelijk (via bijv. facetime of skype) een (bouw)overleg met alle betrokken partijen. Maak een agenda. Regel dat er notulen komen.

Laat elke partij opsommen (i) waar men nu al tegenaan loopt, en (ii) welke problemen ieder verder voorziet, de mogelijke gevolgen daarvan, en (iii) hoe deze gevolgen zoveel mogelijk kunnen worden beperkt. Overleg met open vizier, laat verwijten achterwege, anders loopt het overleg vast. Dan gebeurt er misschien niets meer en wordt de schade alleen maar groter. Notuleer en documenteer (financiële) discussiepunten goed, spreek af dat deze worden geparkeerd. Leg vast dat die discussiepunten niet worden prijsgegeven, maar later worden opgepakt en opgelost (onderling overleg, bindend advies, of toch procederen).

De uitvoering van het werk blijft voorop staan. Dat is ieders belang. Probeer (te) voorzichtige opdrachtgevers die nu werk hebben stilgelegd te overtuigen welke werkzaamheden toch veilig kunnen worden uitgevoerd of hervat en hoe: welke beschermingsmaatregelen door werknemers worden nageleefd en welke veiligheid naar (huurders van) de opdrachtgever in acht worden genomen. Bied schriftelijk aan de opdrachtgever aan hoe het veilig werken wordt gegarandeerd mét inachtneming van het ‘Protocol: Samen Veilig Doorwerken’.

Misschien verloopt het werk langzamer door de verplichte afstand tot elkaar strikt in acht te nemen. Maar alles is beter dan stillegging. Van een opdrachtgever mag, juist ter beperking van de schade, worden verwacht, dat een werk dat mét inachtneming van het ‘Protocol: Samen Veilig Doorwerken’ kan worden uitgevoerd, ook wordt uitgevoerd. Zo’n schriftelijk aanbod, dat wellicht door een opdrachtgever toch wordt afgewezen, kan van belang zijn voor een aannemer. Met zo’n afgewezen aanbod kan achteraf worden aangetoond dat de aannemer alles eraan heeft gedaan de schade te beperken, zodat het coronavirus voor de opdrachtgever mogelijk niet als overmacht kwalificeert en de aannemer zodoende wel aanspraak heeft op schadevergoeding.

Aandachtspunten

• Controleer contract en geldende voorwaarden ! Laat door bedrijfsjurist of advocaat contractuele verplichtingen in kaart brengen waarnaar nu kan/ moet worden gehandeld. Daarin kunnen andere uitgangspunten staan, dan hieronder vermeld.
• Het coronavirus zal vaak tot overmacht leiden, maar dat is niet vanzelfsprekend. Termijnverlenging kan meer soelaas bieden dan een eis tot schadevergoeding. Aanspraak op schadevergoeding wegens vertraging ontstaat alleen als de vertraging is toe te rekenen aan de opdrachtgever. Er ontstaat geen aanspraak op schadevergoeding als het coronavirus (ook) voor de opdrachtgever kwalificeert als overmacht. Zelfs in gevallen dat voor de opdrachtgever geen overmacht geldt, en voor de aannemer wel aanspraak bestaat op schadevergoeding, moet worden aangetoond dat alles is gedaan om schade te voorkomen en beperken.
• Denk aan de schriftelijke waarschuwingsplicht; stel mogelijke alternatieven voor.
• Vraag op tijd schriftelijk termijnverlenging aan.
• Start zo snel mogelijk van dag tot dag met zorgvuldige vastlegging, dat is nodig om achteraf samen tot een oplossing te komen, of in een rechtszaak duidelijkheid te scheppen over het feitelijk verloop.
• Leg per dag vast: aantal onwerkbare werkdagen/doorwerking overmacht op het werk. Registreer dát en waaróm (corona of andere reden) door het grootste deel van de mensen/ machines niet kan worden gewerkt gedurende ten minste 5 (o.a. Woningborg) en 2 (par. 8 lid 2 UAV) uren. Zo’n vertraging moet ook kunnen worden verklaard via het kritieke pad in de planning.
• Laat (eenzijdig of met andere partijen) in het werk een opname maken van eventueel nu al door andere oorzaken bestaande vertragingen. Dit ter afbakening van vertraging door het coronavirus.
• Houd de omvang van de schade bij. Meld tijdig en schriftelijk hoe de schade zo beperkt mogelijk kan blijven en pleeg daarover overleg.
• Wees terughoudend met opschorting van betalingen, zonder voorafgaand juridisch advies of opschorting inderdaad is toegestaan.
• In geval van overmacht kan een contract eenvoudig, dus zonder rechter, worden ontbonden. Daarover kunnen echter afwijkende afspraken zijn gemaakt. Ga niet tot ontbinding over voordat u de juridische en financiële gevolgen daarvan overziet.

Opgelet: (aannemings)contracten die nú worden afgesloten, daarvan kan niet meer worden gezegd dat het coronavirus onvoorzien was of als overmacht geldt. Het nu bewust aangaan van een nieuw contract, ligt wél in uw risicosfeer. Zo’n nieuw contract, daarover moet goed worden nagedacht. Het kan nodig zijn daarin aanvullende afspraken op te nemen.

Heeft u vragen over (bouw)contracten in het kader van corona? Neem dan contact op met mr. M.C.G. (Claire) Nijssen, Sectie Vastgoed en Overheid. (mnijssen@thuispartners.nl)