Inleiding
Digitale middelen worden steeds meer gemeengoed binnen de zorg. Naast talloze mogelijkheden zijn er aan het gebruik van digitale toepassingen ook (juridische) risico’s verbonden. In dit artikel staat het onderling gebruik van de berichtendienst ‘Whatsapp’ door artsen centraal.
Whatsapp en de arts
Whatsapp geeft haar gebruikers, onder andere, de mogelijkheid om video’s en afbeeldingen te versturen. Een grote groep artsen maakt voor werkgerelateerde doeleinden gebruik van deze mogelijkheid van Whatsapp (KNMG Artsenpanel 25 november 2015).
Op 23 februari 2016 heeft de Autoriteit Persoonsgegevens aangegeven dat artsen met de applicatie Whatsapp moeten stoppen. De KNMG heeft daarop artsen geadviseerd om via de app geen informatie (waaronder foto’s) te versturen die herleidbaar is tot personen. Een probleem is echter dat een foto al snel herleidbaar is tot een individuele persoon en derhalve onder de Wet Bescherming Persoonsgegevens zal vallen. Ten eerste zijn bijvoorbeeld veel foto’s van zogenaamde ‘metadata’ voorzien. Hieruit kan worden afgelezen op welke locatie en op welk tijdstip de foto is gemaakt. Ten tweede kan de identiteit van de persoon volgen uit de context. Zo kan het zijn dat de patiënt betrokken is geweest bij een incident, zoals bijvoorbeeld een schietpartij, dat brede media aandacht heeft gekregen. Voorts kan de identiteit van de persoon op de foto volgen uit verwondingen, bijzondere tatoeages of zelfs uit een moedervlek. Tot slot wordt de foto bij Whatsapp vaak in de ‘cloud’ opgeslagen zodat de foto te allen tijde (tussen de familiefoto’s) is te raadplegen. Dit alles zorgt ervoor dat de arts moeilijk vertrouwelijkheid in de zin van de KNMG Handreiking ‘Artsen en Social Media’ zal kunnen garanderen en allicht in strijd met art. 7:457, lid 1, BW zal handelen.
De alternatieven
Er zijn verschillende alternatieve applicaties die zich specifiek op de artsen richten. Hiervan zijn de applicaties Figure 1, Secure Messenger, EsculApp en Siilo de bekendste. Gelet op het ontbreken van een concrete, specifieke richtlijn op het gebied en gebruik van berichtendiensten door artsen valt niet op voorhand te zeggen of deze applicaties wel veilig genoeg zijn.
Aanbevelingen
Ons inziens is het aan te raden om geen gebruik te maken van applicaties die:
- foto’s in de cloud opslaan;
- foto’s op de telefoon opslaan;
- de communicatie niet versleutelen;
- de berichten niet met bijvoorbeeld een pincode beveiligen; en
- geen goede beveiligingsupdates verkrijgen.
Voorts is het aanbevelenswaardig om op voorhand een belangenafweging te maken tussen het versturen van een foto via de applicatie resp. het (hoogdrempeliger) versturen van de foto via de reguliere, goed bevonden, e-mail van het ziekenhuis. Hierbij zal u factoren als spoedeisendheid, anonimiteit en beveiliging van de applicatie moeten meenemen. Op die manier leeft u de eed van Hippocrates het best na!
Deze bijdrage werd geschreven door mr. Christiaan Riemens (criemens@thuispartners.nl).