Inleiding
Sedert de invoering van de vierde tranche van de Awb medio 2009, is er veel geschreven over de (potentiële) risico’s voor belastingadviseurs in het kader van de uitoefening van hun beroep. Belastingadviseurs zouden grote risico’s lopen op bestuurlijke boeten opgelegd door de Belastingdienst. Uiteindelijk heeft het tot op heden niet zo’n vaart gelopen. Indien de inspecteur het bewijs al rond kan krijgen, moet hij eerst toestemming vragen bij het Ministerie van Financiën voordat hij een bestuurlijke boete mag opleggen. Er zou pas in enkele gevallen een bestuurlijke boete als medepleger aan een belastingadviseur zijn opgelegd.
Niet een belastingadviseur maar een notaris!
Niet een belastingadviseur maar een notaris heeft de twijfelachtige eer als eerste een bestuurlijke boete te hebben gekregen die heeft geleid tot een gepubliceerde uitspraak[1]. Dat had natuurlijk niemand verwacht!
Een nadere beschouwing
Ik beperk mij in mijn bespreking van deze uitspraak tot de bestuurlijke boete die door de inspecteur aan de notaris is opgelegd. Kort samengevat kwam de zaak er op neer dat de notaris een akte had opgesteld en die ook ter registratie had aangeboden bij de Belastingdienst. Tegelijkertijd had hij echter een akte opgesteld die hij niet ter registratie had aangeboden en die de eerdere geregistreerde akte volledig ontkrachtte. Eigenlijk een “side letter” akte dus. De notaris vraagt daaropvolgend de reeds betaalde overdrachtsbelasting ad € 72.000 terug op grond van de eerste en dus bekende akte en verzwijgt de tweede “side letter” akte. De inspecteur vraagt nog om extra informatie. Die geeft de notaris maar ook dan verzwijgt hij de tweede “side letter” akte. Al met al: de notaris geeft onvolledige en dus valse informatie.
Via derden betrokkenen komt de inspecteur achter het bestaan van de “side letter” akte. De inspecteur vraagt toestemming tot het opleggen van een bestuurlijke boete aan de notaris en krijgt die ook van het ministerie. Het gerechtshof stelt uiteindelijk de bestuurlijke boete voor de notaris vast op € 55.000!
Een zeer hoge (te hoge?) boete
De notaris in kwestie heeft zich, voorzichtig uitgedrukt, niet netjes gedragen. Zeker op vragen van de inspecteur had hij niet de “side letter” akte mogen verzwijgen. Een bestuurlijke boete lijkt wel op zijn plaats.[2] Ik heb wel moeite met de hoogte van de bestuurlijke boete. Uit de uitspraak van het gerechtshof kan ik niet afleiden dat een gedegen strafmaatverweer is gevoerd. Een strafmaatverweer in deze zaak kan gebaseerd worden op de vergoeding die de notaris heeft ontvangen voor zijn dienstverlening en mitsdien geen (extra) voordeel heeft genoten van de door hem gepleegde overtreding.
Ook kan aandacht worden gevraagd voor het feit dat de bestuurlijke boete niet aftrekbaar is voor de inkomstenbelastingheffing. Dat betekent dat de notaris ten minste € 115.000 winst moet behalen om deze bestuurlijke boete van € 55.000 te kunnen voldoen. Bij een winst/omzetverhouding van ongeveer 33% moet er dus een omzet gerealiseerd worden van ongeveer € 345.000 om de bestuurlijke boete van € 55.000 te kunnen voldoen. Dat betekent voor een “gemiddelde” notaris al snel zes maanden werken zonder salaris om deze bestuurlijke boete te kunnen voldoen. Dat is naar mijn mening een buitenproportionele boete. Dat deze (te ?) hoge boete is opgelegd kan het gerechtshof slechts indirect worden verweten: de notaris en diens raadsman hadden het hof het effect van een bestuurlijke boete van deze omvang moeten voorhouden aan de hand van voormelde berekening. Dan had het gerechtshof de bestuurlijke boete misschien gematigd. Zeker wanneer de notaris in kwestie een “first offender” is.
Deze bijdrage is geschreven door mr. Eugène Rosier (Advocaat-belastingkundige, sectie fiscale advocatuur; erosier@thuispartners.nl).
[1] Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden op 23 mei 2018, Vindplaats: www.rechtspraak.nl: ECLI:NL:GHARL:2018:4680
[2] Ik teken aan dat het dossier in deze zaak mij niet ter beschikking heeft gestaan