Een verloskundige heeft van het RTG in Zwolle[1] een tuchtrechtelijke waarschuwing gekregen, omdat ze niet heeft gecontroleerd of haar waarneemster wel voldoende opleiding heeft gevolgd om een echografie te maken. De waarneemster zelf heeft een berisping gekregen. Deze opmerkelijke uitspraak werd door het Centraal Tuchtcollege op 7 december 2017 bevestigd[2].
De uitspraak is opmerkelijk, omdat het wettelijk uitgangspunt is, dat iedere zorgverlener in eerste instantie zelf verantwoordelijk is voor de eigen bekwaamheid. Bovendien is het maken van een echografie geen voorbehouden handeling, zodat er geen sprake was van overschrijding van het wettelijk deskundigheidsgebied van een verloskundige. Het Centraal Tuchtcollege heeft bij haar uitspraak echter rekening gehouden met de door de beroepsgroep gestelde eisen, die verder gaan dan de wettelijke vereisten.
Casus
De verloskundige oefent sinds 1995 haar beroep uit en heeft een solopraktijk aan huis. Zij heeft een vaste waarneemster, maar deze is met zwangerschapsverlof. De vervangster heeft haar opleiding pas enkele maanden geleden afgerond. Tijdens de opleiding heeft zij de minor “echoscopie basis, liggingsbepaling” gevolgd en succesvol afgerond. In deze minor wordt de beoordeling van liggingsecho’s bij zwangeren tussen 20 en 30 weken aangeleerd. Bij haar sollicitatiegesprek heeft de waarneemster de door haar gevolgde minor gemeld, maar niet gemeld dat deze minor maar een beperkte inhoud had.
Een half jaar na aanvang van haar werkzaamheden maakt de waarneemster een beoordelingsfout bij het verrichten van een vitaliteitsecho – een echo die wordt gemaakt bij 8 weken zwangerschap, hoofdzakelijk om hartactiviteit te registreren. Als gevolg van de fout blijft een miskraam aanvankelijk onopgemerkt en komt pas aan het licht bij controle door de gynaecoloog.
De klachten
De cliënte dient een klacht in tegen zowel de waarneemster als de verloskundige. De klacht tegen de waarneemster bevat drie onderdelen: zij had klaagster moeten inlichten dat zij niet bevoegd was echo’s te maken, zij heeft klaagster ten onrechte laten geloven dat zij nog zwanger was en zij heeft tot twee keer toe een echo verkeerd beoordeeld. Klaagster verwijt de verloskundige onder meer dat zij waarneemster echo’s heeft laten uitvoeren, terwijl deze daartoe niet bevoegd was.
De uitspraak op de klacht tegen de verloskundige
De klacht tegen de verloskundige wordt gegrond bevonden, omdat zij “teveel heeft gevaren op de, naar het college ter zitting heeft ervaren, stellige wijze waarop (waarneemster) D te veel betekenis toekent aan haar echo-opleiding.” De door D gevolgde minor is onvergelijkbaar met de post-HBO cursus Verloskundige Echografie die leidt tot echobevoegdheid. Het lag op de weg van de verloskundige om niet geheel op de informatie van D af te gaan maar zichzelf van de reikwijdte van de minor op de hoogte te stellen, aldus het Regionaal Tuchtcollege (RTG) te Zwolle. Door D toestemming te geven zelfstandig vitaliteitsecho’s te verrichten heeft de verloskundige in strijd gehandeld met een goede uitoefening van de individuele gezondheidszorg.[3] Tegen deze uitspraak is geen beroep ingesteld.
De uitspraak in de zaak van de waarneemster
De klachten tegen waarneemster worden alle drie gegrond bevonden. Omdat niet is gebleken dat waarneemster, ook niet door deze casus en de daarop gevolgde tuchtklacht, het besef heeft gekregen dat – niet alleen op het gebied van het maken van echo’s maar ook op het gebied van de verloskundige begeleiding in het algemeen – haar kennis nog beperkt is, vindt het RTG een berisping op zijn plaats. Waarneemster gaat tegen deze beslissing in beroep. Het Centraal Tuchtcollege (CTG) laat de berisping echter in stand.
In een noot bij deze uitspraak[4] wordt de straf als zwaar gekwalificeerd, omdat het maken van een echo niet als een voorbehouden handeling in de zin van de Wet BIG is aan te merken. Dat brengt mee dat in beginsel iedereen bevoegd is een echografie te maken. Het CTG oordeelt echter – met een verwijzing naar het “Kwaliteitsprofiel Verloskundige” uit maart 2011 – dat verloskundigen weliswaar bevoegd zijn tot het maken van echo’s, maar dat de bekwaamheid daartoe pas wordt verworven door het volgen van een passende opleiding en een leven lang leren om de kwaliteit te borgen. Deze bijdrage werd geschreven door: mr. Fokje Kuiper, fkuiper@thuispartners.nl
[3] De tweede tuchtnorm van artikel 47 eerste lid en b van de Wet BIG
[4] Noot van mr. A.M. Vermaas en mr. A.M. Franse , gepubliceerd in TvGR 2018/1