Waar blijft de Wet Herziening Partneralimentatie?

29 mei, 2018

De politiek houdt zich momenteel opvallend stil over de aanpassing van de regels voor partneralimentatie. Wetsvoorstellen over dit onderwerp zijn in de loop der tijd gesneuveld of lijken in de ijskast te zijn beland. Wel zijn er in de rechtspraak voorbeelden te vinden van rechters die proberen binnen de bestaande kaders de partneralimentatie enigszins aan banden te leggen. Met name het gerechtshof Den Haag heeft een aantal uitspraken gedaan waarbij de partneralimentatie zowel in omvang als duur werd beperkt. 

Huidige regelgeving
Op dit moment eindigt het recht op partneralimentatie in beginsel na het verstrijken van een periode van 12 jaar. Uitzonderingen daarop zijn het kinderloze huwelijk dat niet meer dan 5 jaar heeft geduurd en de situatie waarin de alimentatiegerechtigde met een ander is gaan samenwonen als waren zij gehuwd. In het eerste geval is het recht op alimentatie beperkt tot de duur van het huwelijk en in het tweede geval eindigt de alimentatie vanaf het moment van samenwoning. 

Lotsverbondenheid
De grondslag voor het betalen van partneralimentatie is de tijdens het huwelijk ontstane solidariteit of lotsverbondenheid. Deze lotsverbondenheid houdt na de echtscheiding niet zo maar op te bestaan. Concreet betekent dit dat wanneer je tijdens het huwelijk samen een bepaalde mate van welstand hebt genoten, dit na de echtscheiding niet plotseling mag wegvallen. Het welstandsniveau zou na het huwelijk voor beide (ex)echtgenoten min of meer hetzelfde moeten zijn. Als dat niet zo is, brengt de voortdurende lotsverbondenheid met zich mee dat de ene (ex)echtgenoot dient bij te dragen in het levensonderhoud van de ander.

Verdiencapaciteit onderhoudsgerechtigde
In jurisprudentie en literatuur wordt steeds meer benadrukt dat partneralimentatie een vangnetfunctie heeft, in die zin dat een (ex)echtgenoot daar alleen aanspraak op kan maken als hij of zij zelf niet in eigen levensonderhoud kan voorzien. Naar mate partijen langer gescheiden leven, kunnen er steeds strengere eisen worden gesteld aan de inspanningen, die een onderhoudsgerechtigde zich heeft getroost om de eigen verdiencapaciteit zoveel mogelijk te benutten. Bij onvoldoende inspanning kan de alimentatie worden verlaagd of op termijn op nihil worden gesteld. 

Verbleking van de behoefte
Daarnaast heeft het gerechtshof Den Haag – net als overigens het gerechtshof Den Bosch –  meer dan eens het standpunt ingenomen dat naar mate het huwelijk langer is ontbonden, de lotsverbondenheid afneemt. De behoefte aan alimentatie zou enkel door tijdsverloop minder worden, als het ware “verbleken” en daarom niet meer gerelateerd hoeven te worden aan de welstand tijdens het huwelijk.  Dit zou er toe kunnen leiden dat het recht op partneralimentatie geleidelijk zou kunnen afnemen en zelfs zou kunnen eindigen, nog voordat de termijn van 12 jaar is verstreken. 

Arrest Hoge Raad 4 mei 2018
In een uitspraak van 12 april 2017 bepaalde het gerechtshof dat het recht op partneralimentatie om die reden moest worden beëindigd, mede omdat de onderhoudsgerechtigde in kwestie haar ex-echtgenoot niet actief had geïnformeerd over een erfenis die zij had ontvangen. Ook vond het hof dat zij niet genoeg haar best had gedaan om zelf in haar levensonderhoud te voorzien. Het recht op alimentatie kwam door deze uitspraak binnen 7 jaar na de echtscheiding te vervallen. Op 4 mei jl. heeft de Hoge Raad het hof echter terug gefloten. Het “afnemen”  of “vervallen” van lotsverbondenheid kan geen grond zijn voor beëindiging van de alimentatieverplichting, ook niet in samenhang met andere omstandigheden, zo oordeelt ons hoogste rechtscollege. De mogelijkheid om partneralimentatie in duur te beperken wegens verbleking van de behoefte lijkt hiermee van de baan. Goed nieuws voor alimentatiegerechtigden, maar de roep uit de samenleving om de alimentatieduur te verkorten zal hierdoor alleen maar toenemen. Dus: waar blijft de Wet Herziening Partneralimentatie? 

Wilt u op de hoogte blijven van de ontwikkelingen op het gebied van partneralimentatie en andere familierechtelijke kwesties, houdt dan onze website in de gaten of kom langs voor een adviesgesprek.

Fokje Kuiper
Advocaat & Mediator

Was dit artikel nuttig?

Wij bespreken graag uw persoonlijke situatie tijdens een vrijblijvende kennismaking met een voor uw situatie relevante specialist.

Een van onze adviseurs neemt binnen uiterlijk één werkdag contact met u op om samen een afspraak in te plannen